روشهای گوناگون تجهیز کارگاه از ایده تا عمل

تجهیز کارگاه مجموعه اقدامها و تدارکاتی است که باید بصورت موقت برای دوره اجرای یک پروژه انجام  شود. لذا یکی از مباحث مهم و اثر گذار در پیشرفت کار و کیفیت اجرای پروژه می‌باشد. یک تجهیز خوب می‌تواند یک فرایند خوب را هدایت سیستماتیک کند و یک تجهیز بد،آشفتگی ،روزمرگی و هدر دادن  منابع موجود در کارگاه را موجب شود. تصویر زین نمونه ای منظم و اقتصادی از تجهیز کارگاه اصولی برای پروژه های با زیربنای بالای 20000 متر مربع می باشد که در آن به انواع دفاتر اداری، خدماتی، فنی و مهندسی نیاز است. البته در این موارد به منظور بالا بردن ضرایب ایمنی و رعایت اصول فنی، انبارهای مواد و تجهیزات در تراز همکف و دفاتر اداری و فنی مهندسی در طبقات بالا قرار خواهند گرفت.

تجهیز کارگاه بطور کلی با توجه به اطلاعات زیر قابل طراحی می باشد :

1. موضوع پروژه : به عنوان مثال اگر موضوع پروژه یک ساختمان مسکونی پنج طبقه باشد یا یک برج چندین طبقه و یا حتی یک پروژه انبوه سازی قطعا نیاز به تجهیز کارگاه متفاوتی خواهد داشت.
2. منابع مورد نیاز پروژه :نظر به موضوع پروژه ، نوع تجهیز کارگاه ، چیدمان فضاها ، ماشین آلات مورد نیاز و عوامل دیگر موثر در تجهیز کارگاه متفاوت خواهد بود.
3. برنامه اجرائی پروژه:برنامه اجرائی پروژه ، برنامهای است که مدت زمان اجرای یک پروژه را به همراه زمان های مورد نظر برای تجهیز بیشتر و کامل تر کارگاه مشخص می‌کند که در چه زمانی از پروژه به چه منابعی نیاز است و با دقت در این مهم می‌توان تجهیز کارگاهی را که انجام عملیات اجرایی در آن به صورت مستمر می‌باشد و در بازه های زمانی مختلف نیاز به مصالح و تجهیرات متنوعی برای ادامه روند اجرایی پروژه می باشد را طراحی و پیش بینی نمود .
4. منطقه جغرافیایی پروژه :تجهیز کارگاه در مناطق مختلف آب و هوایی (به عنوان مثال مناطق گرمسیر، سردسیر، مرطوب و یا خشک ) متفاوت بوده و بایستی مورد توجه قرار گیرد و تجهیز کارگاه مناسب با آن شرایط اقلیمی صورت پذیرد.

طراحی 

حال با توجه به اطلاعات فوق الذکر می بایست روش و معیار های تجهیز کارگاه را طراحی و پیش بینی نمود. تجهیز کارگاه بدون طراحی اولیه همیشه کارگاه را دچار مشکل کرده و تعدادی از منابع کارگاه را مدام در این بخش مشغول به خود می کند و باعث می گردد که به لحاظ فشار‌های ناشی از مشکلات و موانع اجرایی تصمیمات عجولانه ای اتخاذ گردد و این نیز به نوبه خود منجر به انجام تجهیز کارگاه به روش سعی و خطا می گردد و عملا کارایی مورد انتظارخود را از دست خواهد داد.
در برخی پروژه های ساختمانی دیده شده است که بنا به نظر کارفرما و یا به منظور صرفه جویی در هزینه های اجرایی ، طراحی و چیدمان صحیح المان های مورد نیاز برای تجهیز اعمال نمی شود و این امر نه تنها می تواند موجب توقف فعالیت های اجرایی گردد ، بلکه گاهی اوقات باعث بروز خسارتهای مالی و همچنین برچیدن کامل تجهیز کارگاه و برپایی مجدد آن می شود. این در حالی است که با یک نگاه آگاهانه و نیز کارشناسانه و منطقی می توان هزینه تجهیز کارگاه را به بهترین نحو ممکن صرف نمود.

طراح پروژه و یا دفتر فنی مستقر در کارگاه، با توجه به در نظر گرفتن محل احداث بنای اصلی پروژه و همچنین راه های عبوری و دسترسی ها و ورودی ها ، اقدام به چیدمان تجهیزات مورد نیاز از جمله : 1- بخش مدیریت و مهندسی شامل دفترفنی ،کنترل پروژه و …2- بخش اداری مالی 3- انبار و ایمنی 4- کارگاه آهنگری، نجاری، پیش ساخته، ساخت بتن و …5- پارکینگ، تعمیرگاه و واحد ماشین آلات 6- خوابگاه های کارگری 7- سرویس‌های بهداشتی 8- غذاخوری و رستوران 9- محل منابع آب و برق و گاز و ...  می نماید.

    هنگام طراحی و اجرای تجهیز کارگاه باید به این نکات توجه نمود:

1. مشخص نمودن عوارض اصلی کارگاه و برچیدن مزاحمت های موجود در آن با در نظر گرفتن موارد قانونی.
2. کشیدن حفاظ مناسب با در نظر گرفتن محل درب ورود و خروج ماشین آلات سبک و سنگین و همچنین عابرین پیاده جهت جلوگیری از ورود عوامل غیر کارگاهی به محوطه پروژه و نیز ایجاد حریم ایمنی مناسب جهت احداث بنا. لازم به ذکر است این عملیات باید به نحوی صورت پذیرد تا حفاظ کارگاهی دارای مقاومت و پایداری کافی تا انتهای پروژه را داشته باشد.

3. جدا بودن اماکن فوق از یکدیگر و حتی المقدور استفاده از ساختمان های پیش ساخته (کانکس) به جهت امکان نصب و برچیدن آسان و سریع
4. وجود فاصله مناسب خوابگاه ها و سرویس های بهداشتی و حمام کارگران از کارگاه اصلی پروژه به دلیل امکان کار شبانه و مختل نشدن خواب کارگران در ساعت های استراحت و نیز ایمنی خوابگاه ها از نظر آتش سوزی، نور طبیعی، دسترسی آسان به سرویس ها و حمام‌ها و … از نکات مهم است
5. قرارگیری دفتر بهداشت و HSE در جوار انبار
6. سیستم گرمایش و یا تامین سوخت مرکزی یا تامین برق و آب برای ساختمان‌ها متناسب با حجم فضاها و در مکان مناسب جهت اجرای حداقل لوله کشی های تاسیساتی و پرت انرژی صورت پذیرد.
7. انبار‌ها در جایی که بتوان امنیت آن را تامین و برای تردد ماشین آلات سنگین و سبک سهل الوصول باشد قرار گیرد و همچنین دارای دو بخش بسته و روباز باشد و از مخازن سوخت و خطر ساز فاصله داشته باشد.
8. در نقاط مختلف کارگاه هم می‌بایستی سرویس‌های بهداشتی در نظر گرفت و این مکان‌ها در سایت باید با نقشه‌های  اجرایی و تاسیسات زیر بنایی مطابقت داشته باشد تا مجبور به تخریب و بازسازی مجدد نگردد.
9. ایجاد سکو و یا نشیمن مناسب و مقاوم جهت محل قرار گیری کانکس ها و یا ساختمان های پیش ساخته ، جهت جلوگیری از ورود آب هنگام بارندگی و همچنین خارج شدن کانکس ها از حالت تراز.

10. در صورت وجود منابع موجود در پروژه می توان ساختمان های مورد نیاز را با استفاده از مصالح سنتی و با در نظر گرفتن مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان (طرح واجرای ساختمانهای بامصالح بنایی) بنا نمود.

11. استفاده از تابلو برقهای موقت و مناسب در بخش هایی همچون انبار، کارگاه های جوشکاری و مشابه آن یکی از مسائل ضروری می باشد.
12. استفاده از دیزل ژنراتور جهت تامین برق کارگاهی و بخصوص پروژه های یا اسکلت فلزی بدلیل تامین آمپر مناسب جوشکاری.
13. مشخص نمودن دقیق محل تاور کرین در صورت نیاز به آن در پروژه با توجه به محل لیفت بار توسط تاور، محل تخلیه و یا قراردهی بار توسط تاور، نوع و تناژ تاور، طول فلش تاور و .....(انتخاب تاور متناسب با عملیات ساختمانی پروژه یکی از عوامل کلیدی در مرحله تجهیز کارگاه می باشد.)
14. مشخص نمودن محل مناسب جهت آسانسور های کارگاهی در صورت نیاز به آن.

بنابراین می توان اینچنین بیان نمود که طراحی بهینه و اقتصادی ساختمان ها و تجهیزات مورد نیاز تجهیز کارگاه به همراه استفاده صحیح و مناسب از مصالح پیش ساخته که قابلیت نصب و برچیدن به دفعات را با کمترین افت و دور ریز داشته باشند می تواند به ما در تجهیز کارگاهی مناسب برای پروژه ها کمک شایانی نماید به گونه ای که در حین اجرا دغدغه های ذهنی ناشی از عدم تناسب تجهیز کارگاه با روش های اجرا و الزامات فنی مورد نیاز پروژه ساختمانی را به حداقل قابل تصور کاهش دهد.

منبع : سایت کارگشا