مروری بر اجرای دیوار برشی بتنی در سازه های فلزی

بطور کلی طراحی و اجرای دیوارهای برشی بتنی (دیافراگم قائم) در ساختمان های با اسکلت فلزی جهت کنترل نمودن بارهای جانبی وارد بر ساختمان می باشد. لذا موقعیت دیوارهای برشی در پلان ساختمان، همانند بادبندها باید به گونه ای جانمایی شود که، تاحد امکان مرکز جرم هر طبقه بر مرکز سختی آن طبقه منطبق گردد. در حقیقت دیوارهای برشی بدلیل تحمل قسمت عمده بارهای برشی ناشی از بارهای جانبی با این نام شناخته می شود.

انواع دیوار برشی

دیوارهای برشی را براساس نوع طراحی صورت گرفته می توان بوسیله مصالح متفاوت مانند فولاد، بتن مصلح، مصالح بنایی و یا حتی مصالح مرکب (ترکیبی از فولاد و بتن) اجرا نمود. این دیوارها از نظر شکل ظاهری مقطع نیز بصورت مستطیلی با آرماتور یکنواخت، مستطیلی با آرماتور متمرکز در دو انتهای دهانه، دمبلی شکل و یا I شکل طراحی و اجرا می گردد که ما در اینجا، تنها به بررسی دیوارهای برشی بتنی در اسکلت های فلزی خواهیم پرداخت که عموما آرماتورهای آن در مقاطع مستطیلی بصورت یکنواخت و گاهی به همراه آرماتورهای متمرکز بسته می شوند.

مراحل اجرای دیوار برشی بتنی

آرماتوربندی

آرماتورهای عمودی دیوارهای برشی در هنگام اجرای آرماتوربندی فونداسیون در محل مشخص شده در پلان، قرار داده می شود. آرماتور دیوارهای برشی، عموما بصورت یک سر خم و با فواصل مشخص شده در نقشه، در محل خود جای گذاری می شود. آرماتورهای عمودی که جهت اجرای دیوارهای برشی (و یا دیوارهای حائل) داخل فونداسیون قرار می گیرد، با نام آرماتور ریشه نیز شناخته می شود. یکی از نکاتی که در هنگام قراردادن آرماتور ریشه دیوار بتنی باید به آن دقت نمود، عدم قرارگیری آرماتورها در محل نصب صفحه ستون ها می باشد. 
پس از بستن آرماتورهای ریشه و جهت جلوگیری از جابجایی آنها قبل از بتن ریزی فونداسیون، آنها را بوسیله یک یا دو عدد آرماتور افقی به یکدیگر می بندند. لازم به ذکر است حداقل طول آرماتورهای ریشه به اندازه ای است که بتواند ضوابط همپوشانی آرماتور را تامین نماید.

در مرحله بعد و پس از اتمام بتن ریزی فونداسیون و نصب ستونهای فلزی، آرماتورهای اصلی عمودی به ریشه ها متصل شده و پس از آن مطابق نقشه های اجرایی، آرماتوربندی افقی و بستن سنجاقک های مورد نیاز صورت می گیرد. آرماتورهای افقی و عمودی باید بصورت منظم و با فواصل دقیق به نحوی بوسیله سیم آرماتوربندی به یکدیگر بسته شوند که تا پایان مرحله بتن ریزی از محل خود جابجا نشده و در عین حال امکان عبور بتن از لابلای آن ها به آسانی صورت پذیرد.
این نکته را نیز نباید فراموش کرد که، در محل برخورد آرماتورهای افقی به ستون، در صورت بزرگتر بودن عرض دیوار از ابعاد ستون های فلزی، میلگردها باید بصورت کامل از روی ستون عبور نماید و در غیر این صورت، باید با خم کردن آرماتورهای افقی مطابق جزئیات نقشه های اجرایی، در پشت ستون، درگیری مورد نیاز میلگرد و بتن را فراهم نمود.
با تکمیل شدن آرماتوربندی و کنترل صحت اجرای آن توسط مهندسین ناظر، قطعات فاصله انداز (Spacer) روی آرماتورها نصب می شود تا قالبها به آرماتور نچسبد و کاور بتنی مورد نیاز روی شبکه آرماتور تامین گردد.

قالب بندی

پس از پایان مرحله آرماتوربندی، مرحله قالب بندی را آغاز می شود. ولی به چند نکته اساسی خصوصا در اسکلت های فلزی که تیرها و یا ستونها داخل بتن قرار می گیرد و یا با بتن درگیر خواهد شد، قبل از این مرحله باید توجه نمود. یکی از این نکات، عبور صحیح و کامل (بدون قطع میلگرد) از دوطرف تیرهای فلزی مدفون در بتن می باشد. ناگفته نماند که در صورت وجود چنین تیرهایی جهت درگیری کامل بتن با تیر فلزی حتما باید روی هردو بال تیر برشگیرهایی را جوش داد (می توان از قطعات پروفیل ناودانی استفاده نمود). کنترل وجود فضای مناسب در محل قرارگیری تیر فلزی از داخل دیوار بتنی، جهت عبور مناسب و راحت بتن نیز از مواردی است که نباید از آن به سادگی گذشت، زیرا می تواند موجب کرمو شدن بتن در آن قسمت از دیوار بتنی شود.

با تکمیل فرایند کنترل های مورد نیاز پیش از قالب بندی، نصب صفحه های قالب بوسیله پین و گوه به یکدیگر و برروی آرماتورهای بسته شده آغاز شده و همزمان با اجرای آن، عملیات محکم کردن قالبها برروی دیوار جهت جلوگیری از خروج قالبها از حالت شاقولی و محل خود و همچنین شکم دادن آنها در مرحله بتن ریزی، به کمک جکهای قالب بندی، لوله های با مقاومت کافی و بستهای خروسکی، چهارتراش های چوبی و پروفیلهای فلزی و همچنین سولجرها و براکت های ویژه قالب بندی دیواربتنی و یا ابزارهای دیگر صورت می پذیرد. پس از پایان قالب بندی و قبل از بتن ریزی دیوار، حتما باید از استحکام قالب ها و پشت بند آنها اطمینان حاصل نمود. زیرا می تواند خطرات و خسارات سنگین مالی را به همراه داشته باشد.

بتن ریزی

در این مرحله می توان پس از تکمیل شدن قالب بندی و کنترل های لازم، حجم بتن مورد نیاز را برآورد کرده و مطابق با مقاومت مورد نظر اعلام شده، از طرف مهندس محاسب (در نقشه های اجرایی نوشته شده) اقدام به سفارش بتن می نماییم. کنترل محل عبور لوله های بتن ریزی، محل استقرار پمپ بتن و یا حتی پمپ دکل جهت بتن ریزی و نیز وجود دستگاه های ویبره سالم به تعداد لازم و تجهیزات مورد نیاز و لوازم ایمنی پیمانکار، از مواردی است که قبل از سفارش بتن باید بررسی گردد.
پیشنهاد می گردد پس از مشاوره با مهندس ناظر پروژه، جهت بدست آوردن سطح صاف در پشت قالب و نیز جلوگیری از کرمو شدن بتن از مواد روان کننده استفاده گردد.

منبع : سایت کارگشا