ملاحظات مقاوم سازی لرزهای اجزاء غيرسازه‌ای
در بهسازی و مقاوم سازی لرزهای اجزای غیرسازهای موجود ذكر برخی موارد به شرح زیر لازم است.
- اجزاء غیرسازهای قدیمی معمولاً با كدها و استانداردهای قدیمی طراحی شده‌اند. بنابراین تراز زلزله طرح و شكل پذیری این اجزاء نسبت به اجزاء جدید بسیار كمتر است.
- با توجه به اینكه هدف از مقاوم سازی، محافظت لرزهای اجزاء غیرسازهای موجود است، بهبود شرایط آن برای این كه تمام ضوابط آیین نامه‌های طراحی را تأمین كند، بسیار مشكل است.
- در هنگام مقاوم سازی باید تمام ظرفیت‌های واقعی جزء غیرسازهای در نظر گرفته شود.
روش‌های بهسازی
بهسازی اجزای غیرسازهای باید از طریق روش‌های تأیید شده و براساس رده بندی جزء و سطح عملكرد مورد انتظار به انجام رسد.
- بهسازی اجزای غیرسازهای حساس به شتاب برای سطح عملكرد، از طریق حفظ موقعیت جزء صورت گیرد. حفظ موقعیت جزء به صورت مهاربندی، متصل سازی، ایجاد تكیه گاه یا دیگر روش های تأیید شده به منظور جلوگیری از تغییر مكان جزء در طول زلزله است.
- بهسازی اجزای غیرسازه ای برای سطح عملكرد گیرد. علاوه بر این، باید خدمت رسانی این تجهیزات در خلال و پس از زلزله حفظ شود.
- بهسازی اجزای غیرسازه ای حساس به جابجایی، از طریق تأمین شكلپذیری كافی برای جزء، علاوه بر حفظ موقعیت آن انجام می‌شود. شكلپذیری بالا امكان تحمل جابجایی‌های لرزهای محاسبه شده را به جزء می‌دهد.
روش‌های معمول در بهسازی اجزای غیرسازهای
جایگزینی
جایگزینی به معنی برداشتن كامل جزء و تكیه گاه‌های آن و جایگزینی آن با جزء جدید است. به عنوان مثال برداشتن پانل‌های نمای خارجی و نصب تكیه‌گاه‌ها و پانل‌های جدید به جای آنها.
تقویت
تقویت اجزای غیرسازهای شامل ترمیم و اضافه كردن اعضا و مصالح به جزء به منظور افزایش مقاومت آن در مقابل نیروهای زلزله است. به عنوان مثال، اضافه كردن اعضای تقویتی به تكیه گاه عضو برای جلوگیری از كمانش آن.
تعمیر
تعمیر اجزای غیرسازهای شامل تعمیر و برطر‌ف‌سازی همه قسمت‌ها یا اعضای آسیب دیده جزء به منظور برآورده شدن معیارهای پذیرش است. به عنوان مثال، بعضی از اتصالات زنگ زده روكش پانل‌های بتنی پیش ساخته بدون جایگزینی كل پانل می‌توانند تعمیر شوند.
مهاربندی
مهاربندی اجزاء غیرسازهای شامل افزودن اعضاء و اتصالاتی است كه به منظور تأمین مهار داخلی جزء و یا مهار آن به سازه ساختمان به كار گرفته می‌شوند. به عنوان مثال، سقف‌های كاذب معلق می‌توانند با اضافه كردن مهاربندی‌های قطری و میله‌های قائم بهسازی شوند.
متصل سازی
متصل سازی اجزاء غیرسازهای شامل روش‌هایی است كه عمدتاً اجزاء را به صورت مكانیكی به سازه و یا اجزاء نگهدارنده متصل می‌سازند. اتصال رایج به كار رفته در اجزاء غیرسازهای، پیچ كردن پایه‌ها به كف بتنی سازه است. تكیه گاه‌ها و اتصالات اجزاء مكانیكی و الكتریكی باید براساس اصول مهندسی پذیرفته شده طراحی شوند. بعضی از پیشنهادات درباره اتصال اجزاء غیرسازهای به سازه اصلی بشرح زیر است.
- ادوات اتصال و پایه‌هایی كه بارهای لرزه ای را منتقل می‌كنند، باید از مصالح مناسب ساخته شده و براساس استانداردهای معتبر طراحی شوند.
- اجزاء اتصال مدفون در بتن باید قادر به تحمل نیروهای رفت و برگشتی باشند.
- آویزهای میله‌ای كوتاهتر از ۳۰ سانتی متر می‌توانند به عنوان تكیه گاه لرزهای در نظر گرفته شوند. این اعضا باید طوری اجرا شوند كه لنگر خمشی در آنها به وجود نیاید.
- بست‌های اصطكاكی نباید در اتصالات مهاری (anchorage) مورد استفاده قرار گیرند.
- مهارهای انبساطی نباید برای اجزای مكانیكی با قدرت بیشتر از ۱۰ اسب بخار مورد استفاده قرار گیرند.
- در مهارهای (Drilled and grouted-in-place) تحت نیروهای كششی باید از سیمان منبسط شونده یا گروت اپوكسی منبسط شونده استفاده شود.
- اجزائی كه بر روی سیستم‌های جداكننده ارتعاشی قرار دارند، باید در هر جهت افقی دارای ضربه گیر یا كم كفنر باشند. برای این اجزاء نیروی طراحی در نظر گرفته می‌شود.
- برای اتصالات پیچی به كف‌های صفحه فلزی كه سخت كننده در آنها به كار رفته باشد، باید از واشر استفاده نمود.
ضوابط تجهیزات روشنایی
در مورد تجهیزات روشنایی، علائم روشن شده با نور، پنكه‌های سقفی و اجزاء دیگر كه به داكت‌ها یا لوله‌ها متصل نبوده و توسط زنجیر یا به طرق دیگر از سازه آویزان هستند و می‌توانند به طور آزاد نوسان كنند، با تأمین شرایط زیر، نیاز به تكیه گاه (قید) لرزهای اضافی ندارند.
در صورتی كه این اجزاء توانایی تحمل شرایط و بارهای زیر را داشته باشد.
- ۳ برابر بار سرویس (عملیاتی)، به صورت بار ثقلی
- ۱/۴ برابر وزن سرویس آن اجزاء به صورت قائم و رو به پایین همراه با نیروی افقی مساوی ۱/۴ برابر وزن سرویس.
جهت بار افقی باید طوری انتخاب شود كه بحرانی ترین حالت و در نتیجه محافظه كارانه ترین حالت را نتیجه دهد.
تجهیز با اجزاء سایر سیستم‌ها و قطعات سازه‌ای در حین نوسان برخورد نكند.
اتصال به سازه اجازه حركت در صفحة افقی را بدهد.
ضوابط اتصال لوله‌ها به تجهیزات
در مورد اتصال لوله‌ها به تجهیزات، در صورتی كه اتصال لوله به تجهیزات و محلی از جداره تجهیز كه لوله به آن متصل می‌شود صلب باشد، نیروی منتقل شده به تجهیز در محل اتصال شدیداً افزایش می‌یابد. در نظر نگرفتن انعطاف (Flexibility) جداره تجهیز باعث كاهش پریود ارتعاشی سیستم می‌شود كه بسته به طیف طرح مورد استفاده می‌تواند سبب نیروهای طراحی كوچكتر و یا در موارد خاصی بزرگتر شود.
به علت اینكه این انعطاف به صورت توامان بر روی جابجایی سیستم خط لوله و نیروهای وارد بر آن تاثیر قابل توجهی دارد، كاهشی یا افزایشی بودن اثر آن به آسانی قابل تشخیص نیست. بنابراین لازم است در محل اتصال خط لوله به تجهیزات، قابلیت ارتجاعی تجهیز در مد لسازی لحاظ شود. میزان سختی كل تجهیز به سختی خمشی تجهیز و تكیه‌گاه آن بستگی دارد.
منبع: عمران سافت
دانستنیها