انواع سقف سازه‌ای

مهم ترین ویژگی‌های یک سقف‌،‌‌ مقاومت و پایداری آن در برابر نیروهای وزن خود و بارهایی که قرار است سقف تحمل نماید که عمده ترین آن در بام بار برف است. انواع سقف‌های سازه‌ای به شرح زیر دسته بندی شده‌اند.

• ‌سقف طاق ضربی
• ‌سقف تیرچه بلوک سفالی و سیمانی و فوم
• ‌سقف تیرچه کرومیت
• ‌سقف کامپوزیت
• ‌سقف عرشه فولادی
• ‌سقف دال بتنی
• ‌سقف تیر دال
• ‌سقف قابلمه‌ای
• ‌سقف و دیوار کناف

سقف طاق ضربی

این نوع سقف‌ها در سال‌های نه چندان دور کاربرد بسیار فراوانی داشت که کاربرد آن به دلایل زیر بود.

• ‌سرعت اجرای بالا
• ‌در دسترس بودن مصالح
• ‌عدم نیاز به تخصص اجرای بالا

سیستم طاق ضربی یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین نوع سقف‌های رایج در کشور است. جهت اجرای این سقف بین دو تیر موازی که در اصطلاح به آن پل گفته می‌شود تیرهای فرعی به موازات هم و عمود بر پل ها نصب می‌شوند.

سقف تیرچه بلوک سفالی، سیمانی و فوم

یکی از متداول‌ترین و رایج‌ترین سقف‌های موجود در کشور سقف تیرچه بلوک است. در این سیستم از تیرچه‌ها به عنوان تیر فرعی استفاده می‌کنند و بلوک‌ها تنها نقش پر کننده بین تیرچه‌ها را دارند و نقش سازه‌ای ایفا نمی‌کنند.

• ‌تیرچه و بلوک برای پوشش سقف ساختمان‌های اسکلت آجری و اسکلت فلزی و اسکلت بتن آرمه استفاده می‌شود.
• سقف تیرچه و بلوک جزء دال‌های یک طرفه به حساب می‌آید که در این نوع سقف برای کاهش بار مرده از بلوک‌های توخالی بسیار سبک (‌مجوف) بتنی یا سفالی یا فوم برای پر کردن سقف استفاده می‌شود.
• در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی می‌شود می‌بایست با استفاده از میلگرد ممان(لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزله دچار گسیختگی نشود.‌
• میلگردهای ممان منفی موجب می‌شود تا سقف به صورت یکپارچه عمل کرده و ایمنی آن بسیار بالا رود. باید توجه داشت که هر تیرچه باید توسط این میلگردها به تیرآهن باربر خود متصل شود.

سقف تیرچه کرومیت

سیستم سقف کرومیت از تیرچه‌های فولادی با جان باز در ترکیب با بتن استفاده می‌شود. در ساخت تیرچه‌های مذکور از یک تسمه، در بال تحتانی و نیز یک میلگرد خم شده در جان استفاده می‌شود. برای پرکردن فضای خالی بین تیرچه‌ها از قالب‌های ثابت مانند بلوک‌های سیمانی، پلی استایرن، طاق ضربی ، قالب‌های موقت فولادی (کامپوزیت‌) و یا هر پرکننده سبک استفاده می‌شود.

سقف کامپوزیت‌

این نوع سقف صرفاً در اسکلت فلزی قابل اجرا است. اجزای تشکیل دهنده آن شامل تیرهای فرعی ( لانه زنبوری-پروفیل) برشگیر، بتن و آرماتورحرارتی است. از آنجایی که برای اجرای سقف کامپوزیت به شمع بندی نیازی نیست این امکان وجود دارد که چند سقف به طور همزمان بتن ریزی نمود که تخته‌ها یا ورق‌های قالب بندی را نباید به هیچ وجه زودتر از زمان موعد باز کرد.

سقف عرشه فولادی‌

این نوع سقف در سال‌های اخیر رواج زیادی در ساختمان سازی پیداکرده است. دلیل اصلی این اقبال خوب سازدگان و پیمانکاران ساختمان‌، سرعت بالای اجرای آن است. اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی شامل تیرهای فرعی، ورق گالوانیزه ذوزنقه‌ای، گل میخ، بتن و آرماتورحرراتی است. البته برخی از مهندسین طراح یک آرماتورخمشی در پایین مقطع بتنی سقف (داخل کنگره‌ی ورق عرشه فولادی‌) تعبیه می‌کنند. در واقع مهندس طراح دراین حالت از نقش ورق عرشه فولادی بعنوان المان کششی مقطع صرف نظر می‌کند وورق عرشه فولادی را صرفاً بعنوان قالب در نظر می‌گیرد. یکی دیگر از دلایل رواج سقف عرشه فولادی ایمنی قابل قبول آن درحین اجراست. چراکه پس از پخش کردن و اتصال ورق‌ها به سازه (بوسیله دستگاه میخکوب) یک عرشه فولادی گسترده ایجاد می‌شود که یک سطح ایمن را دراختیار اکیپ اجرایی قرار می‌دهد و آنها می‌توانند با اطمینان خاطر و ایمنی بالا به ادامه عملیات اجرایی سقف بپردازند.

سقف دال بتنی

این نوع سقف بدلیل وزن بالای آن و سرعت اجرای پایین و همچنین هزینه‌ی بیشتری که دارد کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما با این وجود برخی از مهندسین طراح اعتقاد بیشتری به سقف دال دارند و در طراحی‌های خود از این سقف استفاده می‌کنند. در برخی ساختمان‌ها که از اهمیت بالایی برخوردارند. مثل ساختمان‌های واقع در در نیروگاه‌ها یا مراکز صنعتی بزرگ از سیستم سقف دال بتنی استفاده می‌شود. اجزای تشکیل دهند. این سقف آرماتور و بتن است. آنچه که در مورد سقف دال بتنی لازم به ذکر است اینست که دال اصولاً به دو دسته‌ی دال یک طرفه و دو طرفه تقسیم می‌شود و تفاوت این دو نوع دال درمقدار و جهت قرارگیری آرماتورهای آنهاست. عاملی که باعث تمایز دال یک طرفه از دال دوطرفه می‌شود نسبت اندازه طول به عرض آن است.

سقف تیر- دال ‌

این سقف شبیه به سقف کامپوزیت است با این تفاوت که تیرهای فرعی آن بتنی هستند. سقف تیر ودال در اسکلت بتنی بصورت درجا و در اسکلت فلزی بصورت پیش ساخته اجرا می‌شود. به سقف تیرودال پیش ساخته در اصطلاح دبل تی گفته می‌شود چون مقطع آن شبیه به دو حرف انگلیسی T در کنار هم است.

سقف پیش تنیده ‌

این نوع سقف جدیدترین سقفی است که وارد صنعت ساختمان ایران شده است. در سقف پیش تنیده با استفاده از کابل و چگونگی قرارگیری آن در دال بتنی سقف، یک نیروی فشاری اولیه قبل از بهره‌برداری از سازه در ناحیه کششی دال بتنی ایجاد می‌کنند تا پس از بهره برداری از سازه این ناحیه کششی دچار ترک خوردگی نشود و در نتیجه از حداکثر ظرفیت باربری بتن استفاده شود و به تبع آن ابعاد و دو اندازه‌ها کاهش یابد. (مثلا آویز تیرها حذف شود) از این توضیحات می‌توان فهمید که روش پیش تنیدگی مورد استفاده برای این سقف روش پس کشیدگی است. یکی از مزایای اصلی استفاده از سقف پیش تنیده اینست که این امکان را فراهم می‌آورده تا سازه با تعداد ستون کمتری نسبت به سایر سقف‌ها اجرا شود این موضوع در بحث معماری ساختمان و همچنین تامین پارکینگ بسیار تاثیرگذار است همین مزیت باعث می‌شود تا برخی از سازندگان ساختمان با وجود هزینه‌ی بالای اجرای سقف پیش تنیده باز هم از این سیستم سقف استفاده کنند.

سقف سبک Easy Slab (قالب پلاستیکی سقف وافل و تیرچه درجا)

سقف سبک، یکی از مهم ترین ارکان سازه در سبک سازی است. در ایران سقف‌های سازه‌ای متفاوتی وجود دارد که اخیراً نیز استفاده از قالب پلاستیکی سقف وافل یا تیرچه درجا در حال گسترش است. اما متأسفانه بسیاری از آن‌ها با مشکلات تئوری و اجرایی زیادی روبرو هستند. به طوری‌ که در آینده نزدیک‌‌ جایگزین اکثریت سقف‌های رایج شود. قالب‌های EASY SALB دارای طراحی بسیار مستحکمی است. به گونه‌ای که قادر به تحمل چندین برابر بار طرح است. همچنین در نوع مواد به کار رفته از نوعی پلیمر ترکیبی پیشرفته استفاده شده که در هر شرایط آب و هوایی کارآیی لازم را داشته باشد. سقف سازه‌ای EASY SALB مقاوم‌ترین، ایمن‌ترین، بهینه‌ترین، سریع‌ترین، سبک‌ترین و اقتصادی‌ترین سقف موجود نسبت به سقف‌های بتنی مشابه مانند تیرچه بلوک، یونولیت، کرومیت، کامپوزیت، عرشه فلزی، بادکنکی، توپی و… است. برخی از مزایای این نوع سقف وافل این است که در زمان بسیار اندکی می‌توان سقف تیرچه درجا را قالب بندی و آرماتور بندی نمود و بدون نیاز به تیرچه و بلوک (بتنی، سفال و یونولیت)، به طور درجا اجرا کرد. دراین روش به واسطه عبور لوله‌های تأسیساتی از داخل سقف، پوکه ریزی نیز حذف خواهد شد.

دارای طراحی بسیار مستحکمی است به گونه‌ای که قادر به تحمل چندین برابر بار طرح است. همچنین در نوع مواد به کار رفته از نوعی پلیمر ترکیبی پیشرفته استفاده شده که در هر شرایط آب و هوایی کارآیی لازم را داشته باشد.

سقف وافل (دال دوطرفه)

سقوف مشبک قابلمه‌ای ‌یا همان سقف‌های وافل نوع دیگری از سقف‌ها هستند که برای پوشاندن قسمت زیادی از سقف که بار کمتری به آن اعمال می‌شود اجرا می‌شود. سیستم قالب بندی این نوع دال قابلمه ای است و این سقف دارای وزن کمتری نسبت به بقیه دال‌ها است.

این نوع دال برای پوشاندن دهانه‌های وسیع مناسب است و چون دو طرفه است در هر چهار طرف خود دارای تکیه گاه است. در این نوع اجرا برای کاهش بار مرده سقف در آن حفره‌هایی ایجاد می‌گشود اما در انتهای ستون‌ها و در بعضی موارد در انتها و در امتداد تیرها نیز توپر می‌شود.

از آنجا که این سقف دال دو طرفه است در دو سو باربری انجام می‌شود.

سقف کاذب سبک Easy Slab

در این سقف پس از اتمام جای گذاری لوله‌های تأسیساتی می‌توان سقف کاذب را نصب کرد. سقف‌های کاذب رابیتس، کناف، پی وی سی و… در این سقف نیز قابل نصب هستند. اما گروه خانه ایرانی سقف کاذبی ابداع نموده که از لجاظ سبک سازی بسیار سبک و مقرون به صرفه بوده و  از ترکیب  نوعی خاص از گچ، افزودنی، الیاف پلیمری و توری که باعث حذف صدا، تأخیر در آتش سوزی، مقاومت در برابر رطوبت و بدون آوار بودن در زلزله می‌شود و  به راحتی ‌می‌توان با چسب یا مصالح بنایی آن را مابین تیرچه‌ها و هم تراز با آنها نصب کرد و باعث درگیری دو جهته سقف کاذب با سقف خواهد شد. این اتصال بسیار محکم بوده و هیچ گاه این سقف کاذب از سقف اصلی جدا نخواهد شد و بدون نیاز به گچ و خاک روی آن را با گچ سفید نصب می‌شود. همچنین امکان نصب پانل‌های طرح دار بر روی این سقف‌ها وجود دارد.

سقف سبک مركب

سقف سبک (Light Composite Panel) با نام اختصاری LCP سقف جدیدی است که به خوبی پاسخگوی نیازهای اصلی یک سیستم سازه‌ای است. این سقف ترکیبی از فولاد و بتن سبک است که به صورت کاملا ً پیش ساخته در کارخانه تولید و پس از حمل به محل پروژه، با اتصالات جوشی و یا مکانیکی به تیرهای اصلی و یا فرعی سازه متصل می‌شود. این سقف با وزنی در حدود ۸۰ کیلوگرم بر مترمربع از مقاومت و عملکرد مناسبی برای تحمل بارهای وارده برخوردار است.

منبع: عمران سافت