اتصال مفصلی به كمک نبشی جان

استفاده از نبشی جان یكی از روش‌های ساده و معمول در اجرای اتصال مفصلی تیر به ستون و یا تیر به تیر است. اتصال نبشی به جان تیر ‌یا به بال یا جان ستون می‌تواند توسط فن جوشكاری‌ یا پیچ انجام گیرد.

اتصال نبشی‌ها به جان تیر و بال یا جان ستون می‌تواند توسط پیچ انجام گیرد. آیین‌نامه‌های طراحی ایجاد فاصله آزادی حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیمتر بین تیر و بال یا جان ستون را برای اتصال تیر به ستون به كمک نبشی جان توصیه می‌كنند. این فاصله علاوه بر تأمین فضای كافی برای چرخش آزاد در تیر برای حالاتی كه تیر در حد رواداری مجاز است. امكان نصب و اجرای اتصال را بدون نیاز به بریدن سر تیر، تنها با جابجا كردن نبشی فراهم می‌كند.

اتصالات ساده قاب شده به كمک نبشی جان در زمره اتصالات با میزان صلبیت كم جای دارند. اتصال نبشی‌ها به جان تیر معمولاً در محل كارخانه و اتصال آنان به بال ستون معمولاً در محل كارگاه انجام می‌شود. به دلیل امكان كنترل كیفیت در كارخانه، اجرای اتصال نبشی‌ها به جان تیر توسط جوش ترجیح داده می‌شود. اجرای اتصال نبشی‌ها به جان یا بال ستون در محل كارگاه می‌تواند توسط جوش و یا پیچ انجام شود. هر چند توصیه می‌شود هر دو اتصال نبشی‌ها به جان تیر و بال ستون توسط یک نوع فن اتصال (جوش یا پیچ) اجرا شود. ولی اجرای اتصال توسط تركیب دو فن جوشكاری و پیچ ممكن و قابل قبول است.

معمولاً در نقشه‌های اجرایی سوراخ‌های اتصال در پیچ‌های كارخانه‌ای را با دوایر توخالی و سوراخ‌های اتصال در پیچ‌های كارگاهی را با دوایر توپر نشان می‌دهند. از اتصال نبشی جان (اتصال قاب شده) می‌توان برای اتصال مفصلی دو تیر با محورهای متعامد نیز استفاده نمود.

در این اتصال لازم است قسمتی از بال‌های دو تیر، بریده شده و اتصال به گونه‌ای اجرا شود كه بال‌های فوقانی دو تیر طرفین و تیر ورق در یک تراز قرار گیرند. هر چند بریدن بال‌های تیر برای عمل هم‌ترازی اثر چندانی بر ظرفیت برشی تیرها ندارد، ولی هنگامی كه از پیچ‌های پر مقاومت برای اتصال نبشی جان تیر آهن استفاده می‌شود امكان پارگی جان تیر در امتداد خط سوراخ برای عكس العمل‌های بزرگ وجود دارد.

اتصالات ساده نشسته تیر به ستون

یكی از روش‌های متداول برای انتقال نیروهای تیر به ستون استفاده از اتصالات ساده نشسته است. در این نوع اتصال تیر بر روی یک نشیمن كه می‌تواند انعطافپذیر (تقویت نشده‌) و یا سخت (تقویت شده) باشد، قرار می‌گیرد. در اتصالات نشسته انعطاف‌پذیر معمولاً از نبشی به عنوان نشیمن استفاده می‌شود.‌

در اتصالات نشسته چنانچه  محور تیر عمود بر طول نشیمن باشد به آن اتصال خورجینی گویند.

در اتصالات نشسته عمده نیرویی كه از طرف تیر به ستون منتقل می‌شود، واكنش تكیه گاهی Ru است. به دلیل انتقال ناچیز لنگر خمشی از طرف تیر به ستون، اتصالات نشسته در طبقه‌بندی اتصالات ساده قرار دارند. میزان صلبیت اتصالات نشسته از اتصالات با نبشی جان (قاب شده) بیشتر است. معمولاً در كلیه اتصالات نشسته از یک نبشی فوقانی به عنوان تأمین كننده تكیه‌گاهی جانبی برای بال فوقانی تیر استفاده می‌شود. اتصال نبشی‌های نشیمن و فوقانی به تیر و ستون می‌تواند توسط فن جوشكاری ‌یا پیچكاری انجام شود.

اتصال نشسته تقویت نشده

در اتصال نشسته تقویت نشده Ru ،نیروی واكنش تكیه‌گاهی تیر توسط رفتار انعطاف‌پذیر نبشی نشیمن به ستون منتقل می‌شود. چون در اتصالات نشسته تقویت نشده صلبیت ناچیزی در محل اتصال وجود دارد. این گونه اتصال لنگر خمشی ناچیزی را انتقال و از آن به عنوان یک اتصال ساده نام می‌برند.

در تمامی اتصالات تقویت نشده لازم است علاوه بر تأمین فاصله آزاد بین تیر و ستون در محدوده ۱۲ الی ۱۵ میلی متر یک عدد نبشی فوقانی با حداقل ضخامت ۶ میلیمتر جهت تأمین تكیه‌گاه جانبی برای بال فوقانی تیر و جلوگیری از چرخش زیاد تیر تعبیه شود.

كنترل خمش جان ستون

در اتصالات نشسته هنگامی كه نبشی نشیمن به جان ستون توسط جوش متصل شود، در این صورت جان ستون در معرض خمش موضعی ناشی خروج از مركزیت واكنش تكیه‌گاهی Ru قرار می‌گیرد. تاكنون پدیده خمش موضعی در جان ستون در اتصالات با نشیمن انعطاف‌پذیر به طور جامع مورد بررسی و تحقیق قرار نگرفته است.

منبع: عمران سافت